Các phương pháp đo đạc trắc địa là phương pháp đo góc, đo cao và đo dài,.. thường được sử dụng nhiều tùy thuộc vào dụng cụ, phương pháp và cách đo sao cho phù hợp với từng tình huống.

Các thiết bị dùng trong đo đạc trắc địa

Máy kinh vĩ

Máy kinh vĩ là một dụng cụ được phát triển và sản xuất để đo góc trong trắc địa. Bao gồm tất cả các loại góc phẳng và thẳng đứng. Thiết bị được sử dụng rộng rãi trong xây dựng dân dụng, khảo sát và kiểm soát chất lượng, khảo sát và lập bản đồ và các lĩnh vực khác. Nó càng kém chính xác, nó sẽ càng đắt tiền.

Có 2 loại máy kinh vỹ đó là máy kinh vĩ quang cơ và máy kinh vĩ điện tử.

Máy toàn đạc điện tử

Máy toàn đạc là một thiết bị quang điện tử đa chức năng. Đối với khảo sát và kỹ thuật xây dựng. Về cấu tạo, nó là sự kết hợp giữa máy kinh vĩ điện tử và máy đo khoảng cách điện tử (EDM).

Đây là một trong những thiết bị phổ biến nhất cho công việc trắc địa. Với những ưu điểm vượt trội, máy toàn đạc có thể thực hiện nhiều công việc trắc địa khác nhau với độ chính xác cao. Đặc biệt chức năng đo góc trong đo đạc trắc địa là một trong những chức năng được sử dụng nhiều nhất của thiết bị này.

Thiết bị định vị toàn cầu (GPS – Global Positioning System)

GPS là một hệ thống định vị toàn cầu dựa trên các vệ tinh được đặt trên quỹ đạo quanh Trái đất. Thiết bị GPS được sử dụng để xác định vị trí tọa độ địa lý của các điểm trên mặt đất. Các dữ liệu GPS có thể được sử dụng để xây dựng bản đồ địa lý, xác định độ cao, khoảng cách giữa các điểm và theo dõi chuyển động của các đối tượng trên bề mặt đất.

Máy bay không người lái (Drone/flycam)

Đây là một loại thiết bị bay không người lái được điều khiển từ xa, được trang bị cảm biến và máy ảnh để thu thập dữ liệu đo đạc từ trên không. Drone/flycam được sử dụng trong đo đạc trắc địa để thu thập hình ảnh, dữ liệu đo lường và dữ liệu LiDAR từ trên cao, giúp xây dựng mô hình địa lý số, đo đạc các đối tượng địa lý và tạo ra bản đồ chính xác.

Thiết bị LiDAR (Light Detection and Ranging)

Đây là một công nghệ sử dụng các tia laser để đo khoảng cách từ thiết bị đến các điểm trên mặt đất. Dữ liệu LiDAR có thể được sử dụng để tạo ra bản đồ địa lý số, đo đạc độ cao, khoảng cách và đo lường hình dạng của môi trường địa lý.

Phương pháp đo đạc trắc địa đo góc

• Đo góc bằng

Đo góc bằng được hợp bởi 2 hướng, là góc nhị diện hợp bởi 2 mặt phẳng đứng chưa 2 hướng đó

• Đo góc đứng

Đo góc đứng hay góc nghiêng của một hướng ngắm nào đó, góc được chụp bởi mặt phẳng ngang và hướng ngắm.

Phương pháp đo dài

• Đo độ dài trực tiếp

Đo độ dài trực tiếp là phép đo trong đó dụng cụ đo được đặt trực tiếp, liên tục lên đoạn thẳng đã đo, độ dài của đoạn thẳng được xác định rõ ràng thông qua số liệu và dụng cụ đo.

Trong thực tế người ta thường dùng thước thép để đo trực tiếp độ dài. Tuy nhiên, độ chính xác khi đo bằng thước thép phụ thuộc vào độ giãn nở của ren thước, độ căng không đều và độ cong của thước trên mặt phẳng nằm ngang.

• Đo độ dài gián tiếp 

Phép đo độ dài gián tiếp là phép đo xác định đại lượng nào đó dùng để tính độ dài đoạn thẳng cần đo. Có nhiều phương pháp đo gián tiếp như: sử dụng máy đo quang học hoặc thiết bị đo điện tử, công nghệ GPS, v.v.

Phương pháp đo đạc trắc địa đo cao

• Đo cao hình học

Máy đo độ cao hình học là một trong những phương pháp trắc địa được sử dụng rộng rãi và thông dụng trong việc khảo sát mạng lưới độ cao nhà nước. Máy dùng để đo cao các hình học là máy thuỷ bình.

• Đo cao lượng giác

Nguyên lý đo độ cao lượng giác dựa trên hàm lượng giác của tam giác tạo bởi tia ngắm nghiêng và tương quan khoảng cách giữa hai điểm để xác định độ chênh cao. Các loại máy dùng để đo lượng giác là máy toàn đạc điện tử hoặc máy kinh vĩ.