Với sự phát triển không ngừng của công nghệ số, việc áp dụng công nghệ thông tin vào đời sống cũng như các lĩnh vực khác ngày cành phổ biến hơn. Sự phát triển mạnh mẽ của những nền tảng số, trong đó không thể không nhắc tới bản đồ số.

Khái niệm về bản đồ số

Đây là một hệ thống những thông tin liên quan tới yếu tố địa hình, những đối tượng, hiện tượng địa lý đã được mã hóa và lưu trữ dạng số ( tọa độ, độ cao, những số liệu thuộc tính). Do đó, những dữ liệu này sẽ được lưu trữ và được đọc bởi các thiết bị như đĩa từ, đĩa CD, hay các thiết bị lưu trữ thông qua cổng USB,…

Bản đồ này sẽ bao gồm các thành phần cơ bản như sau:

• Thiết bị ghi dữ liệu
• Máy tính
• Cơ sở dữ liệu
• Thiết bị hiển thị bản đồ

Bản đồ số là một tệp dữ liệu được ghi vào bộ nhớ máy tính của bạn và hiển thị trên màn hình kỹ thuật số ở định dạng hình ảnh tương tự như bản đồ truyền thống. Bản đồ kỹ thuật số tương ứng chính xác với bản đồ truyền thống về tính đầy đủ của thông tin  và tính chính xác của các yếu tố về nội dung của bản đồ . Điều này có nghĩa là chúng phải tuân thủ các yêu cầu và tiêu chuẩn về bản đồ.

Đặc điểm của bản đồ số

Bản đồ kỹ thuật số cũng có đầy đủ những đặc điểm đặc trưng của bản đồ truyền thống như sau:

• Bản đồ là hình ảnh thu nhỏ trên cơ sở toán học của một phần hoặc toàn bộ bề mặt trái đất,  bao gồm tỷ lệ, phép chiếu, bố cục bản đồ và các lỗi biến dạng  bản đồ tùy thuộc vào phép chiếu. 
• Các đối tượng, hiện tượng (nội dung bản đồ) được hiển thị theo một quy trình chọn lọc và khái quát hóa cụ thể (tổng quát hóa bản đồ). 
• Các đối tượng và hiện tượng được biểu diễn bằng ngôn ngữ bản đồ

Bên cạnh đó, bản đồ kỹ thuật số cũng có một số đặc điểm riêng như:

• Thông tin được lưu trữ dưới dạng  nhị phân. 
• Thông tin có cấu trúc ở định dạng raster và vector. Các cấu trúc liên kết được tổ chức trong các tệp bản đồ riêng biệt hoặc được liên kết thành các thư mục. 
• Bản đồ chứa  dữ liệu  không thể liên kết trực tiếp với bản đồ truyền thống 
• Lượng dữ liệu bản đồ rất lớn 
• Tỷ lệ bản đồ có điều kiện

Tính chất bản đồ số

Dưới sự phát triển của công nghệ, bản đồ này có tính linh hoạt hơn rất nhiều so với bản đồ truyền thống thông qua những yếu tố như:

• Tính đầy đủ
• Tính trực quan
• Đa dạng ứng dụng
• Tính chuẩn hóa cao

Các dạng dữ liệu của bản đồ số

Cơ sở dữ liệu của hệ thống thông tin địa lý hay còn gọi là bản đồ kỹ thuật số được chia thành hai loại dữ liệu cơ bản: Dữ liệu không gian và phi không gian 

Dữ liệu không gian: Mô tả hình ảnh bản đồ như tọa độ, quy ước và ký hiệu được sử dụng để xác định một hình ảnh bản đồ cụ thể trên mỗi bản đồ. Hệ thống thông tin địa lý sử dụng dữ liệu không gian để tạo  bản đồ và hình ảnh bản đồ trên màn hình và giấy thông qua các thiết bị ngoại vi 

Dữ liệu phi không gian: Mô tả các thuộc tính, số lượng và mối quan hệ của  hình ảnh bản đồ với các vị trí địa lý. Dữ liệu phi không gian, còn được gọi là dữ liệu phi thuộc tính, liên quan đến các vị trí địa lý hoặc các đối tượng không gian và được liên kết chặt chẽ với  hệ thống thông tin địa lý thông qua các cơ chế tích hợp chung.

Ưu nhược điểm so với bản đồ giấy

Ưu điểm

Khả năng  mở rộng: Bản đồ kỹ thuật số ban đầu hoạt động giống như bản đồ giấy. Nghĩa là, nó cung cấp một “chế độ xem ảo” về những con đường thường được phác thảo bởi địa hình bao  quanh. Tuy nhiên, khi bản đồ kỹ thuật số đã phát triển trong thập kỷ qua cùng với sự phổ biến của công nghệ GPS, cập nhật giao thông thời gian thực, các điểm ưa thích và các dịch vụ đã được thêm vào để nâng cao bản đồ kỹ thuật số cho “người dùng thông minh hơn”

Sử dụng bản đồ kỹ thuật số để tạo  trực quan hóa dữ liệu được liên kết  với một hoặc nhiều vị trí. Tất cả các bản đồ đều là hình ảnh trực quan hóa dữ liệu trừu tượng, cho dù chúng hiển thị  hướng của các địa điểm như vị trí đường hoặc phố, các đặc điểm tự nhiên hoặc các điểm  du lịch.

Bản đồ kỹ thuật số làm Công cụ  phân tích  dựa trên vị trí trong các bối cảnh đa ngành: Vị trí thường đóng một vai trò quan trọng trong việc hiểu các loại câu hỏi bạn đặt ra trong HASS.   

Nhược điểm

Nói chung, bản đồ có thể được sử dụng để theo dõi và hình dung các vị trí đã thay đổi như thế nào theo thời gian. Sử dụng biểu đồ giấy truyền thống đã trở thành thói quen của quá nhiều người. Đây có thể là  những thay đổi trong môi trường tự nhiên, những thay đổi trong việc sử dụng đất hoặc những thay đổi trong việc sử dụng văn hóa và xã hội của một địa điểm hoặc một nhóm địa điểm cụ thể. Có những kỹ thuật  cho phép các nhà nghiên cứu tạo ra các lớp bản đồ lịch sử và kết hợp chúng với các dữ liệu khác nhau để xác định các mẫu và đặt ra các câu hỏi mới về tài liệu nghiên cứu.   

Kết:

Qua bài viết trên, Việt- Flycam đã chia sẻ cho bạn đọc tổng quan về bản đồ kỹ thuật số và những ưu nhược điểm của nó so với bản đồ giấy truyền thống. Hi vọng những kiến thức này hữu ích với bạn nha.