Khi cứu trợ gặp giới hạn vì thiếu dữ liệu

Mùa mưa lũ năm 2024 tại Thái Nguyên và Tuyên Quang cho thấy một thực tế đau lòng: không phải lúc nào thiếu cứu trợ, mà là cứu trợ không đến được nơi cần đến đúng lúc. Nhiều tuyến đường bị chia cắt, phương tiện không thể tiếp cận, hàng hóa bị dồn ứ tại điểm trung chuyển trong khi người dân vẫn bị cô lập.

Trong bối cảnh đó, Vietflycam đã triển khai hàng trăm chuyến bay drone mỗi ngày, sử dụng camera tầm nhiệt để tìm kiếm người mắc kẹt và vận chuyển nhu yếu phẩm đến các khu vực khó tiếp cận. Drone giúp “nhìn thấy” và “chạm tới” những nơi con người không thể. Tuy nhiên, thực tế hiện trường cũng bộc lộ giới hạn: thiếu một hệ thống dữ liệu tổng hợp để điều phối toàn cục, việc ứng phó vẫn mang tính tình thế và phụ thuộc nhiều vào kinh nghiệm.

Từ trải nghiệm thực địa đến nhu cầu một nền tảng điều hành

Ông Đỗ Quốc Việt – Giám đốc Vietflycam, người trực tiếp có mặt tại vùng lũ, nhận ra rằng drone chỉ là một phần của lời giải. Những câu hỏi lớn hơn vẫn chưa có công cụ trả lời chính xác: khu vực nào cần ưu tiên, tuyến nào sắp bị chia cắt, điểm nào nên bố trí lực lượng và kho dự trữ để phản ứng nhanh nhất?

Ở một hướng tiếp cận khác, enCity, dưới sự dẫn dắt của ông Nguyễn Đỗ Dũng, đã nhiều năm nghiên cứu mô hình thủy văn, dữ liệu không gian và khả năng thích ứng của đô thị với biến đổi khí hậu.

Cuộc gặp giữa Vietflycam và enCity đã kết nối công nghệ hiện trường với trí tuệ dữ liệu và mô hình hóa đô thị, mở ra hướng tiếp cận mới: đưa công nghệ đi trước thiên tai một bước.

mapAI – công nghệ để nhìn xa hơn, hành động nhanh hơn

Từ sự hợp tác đó, mapAI ra đời – một nền tảng bản đồ tích hợp AI, đóng vai trò “one-stop-shop” cho quản lý và điều hành không gian lãnh thổ của chính quyền địa phương.

mapAI không chỉ là bản đồ để xem, mà là bản đồ để hiểu và hành động. Nền tảng cho phép tích hợp và phân tích dữ liệu từ nhiều nguồn như:

• Khảo sát không gian và dữ liệu 3D
• Ảnh vệ tinh, dữ liệu viễn thám
• Dữ liệu hiện trường (bao gồm drone)
• Thông tin quy hoạch, hạ tầng, thủy văn, khí tượng

Tất cả được trực quan hóa trên một hệ thống thống nhất, có sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo nhằm chuyển dữ liệu phức tạp thành thông tin dễ hiểu, dễ sử dụng cho nhà quản lý.

4 lớp chức năng cốt lõi của mapAI

mapAI là công cụ có 4 lớp: Plan (Quy hoạch), Prepare (Phòng ngừa), Respond (Ứng phó) và Redevelop (Tái thiết).

Ở lớp “Quy hoạch”, nền tảng giúp địa phương nhìn lại lãnh thổ của mình một cách rõ ràng hơn: quy hoạch chi tiết có đang phù hợp với quy hoạch cấp trên không, có lệch những chỉ tiêu quan trọng không, và một quyết định phát triển hôm nay có đang vô tình đẩy rủi ro cho ngày mai không.

Ở lớp “phòng ngừa”, bản đồ bắt đầu biết chạy kịch bản: nếu nước lên thêm một mức, khu nào dễ bị cô lập, tuyến nào sẽ thành điểm nghẽn, nơi nào cần đặt kho dự trữ, lực lượng nên đứng ở đâu để chỉ cần 5, 10 hay 30 phút là có thể tiếp cận.

Ở lớp “ứng phó”, đó là lúc dữ liệu hiện trường – kể cả dữ liệu từ drone – trở thành bức tranh thống nhất cho điều phối, thay vì những mảnh báo cáo rời rạc.

Và khi nước rút, lớp “tái thiết” bắt đầu: ghi nhận thiệt hại, theo dõi phục hồi, cập nhật dữ liệu để các cộng đồng sớm hồi sinh mạnh mẽ hơn.

Dấu mốc hợp tác Vietflycam và enCity

Ngày 22/12/2025, tại trụ sở Viện Nghiên cứu Công nghệ Không gian và Dưới nước – Đại học Bách khoa Hà Nội, Vietflycam và enCity đã chính thức ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác (MoU) phát triển nền tảng mapAI.

Đại diện ký kết gồm bà Vương Phan Liên Trang – Phó Tổng Giám đốc enCity và ông Đỗ Quốc Việt – Giám đốc Vietflycam. MoU xác nhận cam kết nguồn lực giữa hai bên, hướng tới các phiên bản thử nghiệm và triển khai mapAI trong thực tế, phục vụ quản lý quy hoạch, ứng phó rủi ro và phát triển bền vững.

mapAI – Bản đồ sinh tồn cho tương lai

mapAI được phát triển với mục tiêu giúp mỗi địa phương không còn điều hành trong “màn sương mù” thông tin, để mỗi quyết định đều dựa trên dữ liệu và hiểu biết.

Từ những chuyến bay cứu trợ xuyên đêm đến các mô hình đô thị và thủy văn, mapAI là cam kết rằng công nghệ có thể giúp cộng đồng an toàn hơn, chủ động hơn và phát triển bền vững hơn trong tương lai.